Jan 17, 2023
İran halkının son ayaklanması ve İranlı olmayan uluslararası medyanın dikkatlerinin bu ayaklanmanın olaylarına çevrilmesi sırasında, bazı terimlerin anlamları da dahil olmak üzere isyanın çeşitli yönleri hakkında küresel izleyicinin kafasında pek çok soru ve belirsizlik oluştu.
Protestocuların hükümet tarafından öldürülmesiyle ilişkilendirilen bu terimlerden biri de Hiraba veya Muharebe kelimesidir. İngilizcede doğru bir şekilde "Tanrı'ya karşı savaş açmak" olarak çevrilmesine rağmen, bu ceviri tek başına bu terimi, kökenini ve İslami rejimin anayasasında ve hükümlülerin infazındaki rolünü açıklayamaz.
İslam Hukukunda
Hirabe, İslam fıkhı ve hukuku nda, insanları korkutmak amacıyla silah çekmek anlamına gelen büyük bir suçtur. Kuran'a göre, silahla şehir içinde veya dışında hırsızlık yaparak insanların canını veya malını tehdit eden kimse, Allah'a ve Peygamberine savaş açmış olur.
Hirabe'nin cezası, İslam hukukunda Kuran'ın bu ayetine göre belirlenir:
"Şüphesiz Allah'a ve Resûlü'ne savaş açanların ve yeryüzünde fesat çıkaranların cezası, ölüm, asılmak, ellerinin ve ayaklarının çaprazlama kesilmesi veya bulundukları yerden sürülmektir." – Quran 5:33
“Yeryüzünde Fesat”
Bu günlerde Hiraba'nın yanına sıklıkla gelen bir başka terim de "Yeryüzünde Fesat". Bu iki terim birbirine çok benzer ve İslam hukukunda ortak bir köke sahiptir. Hiraba'dan hüküm giyenler, “Yeryüzünde Fesat”tan da hüküm giyerler, ancak eylemleri silahlı değilse, Hiraba'dan hüküm giymezler.
İslam Cumhuriyeti Hukukunda
İslami rejimin 1979'da İran'da iktidara gelmesinden kısa bir süre sonra, bu ceza, Devrim Mahkemesi'nin şeriat hükümdarı (Sadegh Khalkhali) tarafından Şah'ın kendisi de dahil olmak üzere eski rejimin birçok yetkilisi için verildi. Bir doktor, eğitimci, parlamenter ve eski eğitim bakanı olan Farrokhroo Parsa bu suçlamayla idam edildi.
İran'da İslam Ceza Kanunu'na göre aşağıdaki suçlar Hirabe olarak kabul edilir:
İnsanları korkutmak için her türlü silahı kullanmak.
Silahlı soygun veya barikat kurarak toplum güvenliğini bozmak.
İslami hükümeti devirmeyi planlamak.
Bir darbede ana mevkilerden birine aday olmak.
Ülke güvenliğini bozmak amacıyla grup veya kitle oluşturmak, yönetmek veya bunların üyesi olmak.
2007'de İslam Parlamentosu, pornografinin [silahsız] çoğaltılması ve dağıtılması suçunu da Hiraba olarak değerlendirecek bir yasayı onayladı.
Son ayaklanma sırasında İslami rejim, protestocuları bastırmak için "Hiraba" ve "Yeryüzünde Fesat" ifadelerini kullandı ve bu suçlamayla şimdiye kadar 4 kişiyi idam etti. Mohsen Shekari, Majid Reza Rahnavard, Mohammad Mehdi Karami ve Seyed Mohammad [Kian] Hosseinihuzurla uyusunlar.